Meihōki to zbior tzw. po japońsku setsuwa, czyli krótkich opowiastek przeważnie o tematyce buddyjskiej, w przystępny sposób wyjaśniających prawdy wiary, a przede wszystkim — zasadę przyczyny i skutku, czyli przyjmowania odpłaty za własne czyny, czy to w tym, czy to w którymś z następnych żywotów.
Meihōki, czyli Zapiski o tajemnej odpłacie tworzą 3 tomy, zawierające razem 53 opowieści. Prawdopodobna data powstania to lata 650-655. Autor, Tang rin (po japońsku Tōrin), nie był mnichem, lecz wysokim urzędnikiem. Opisuje wydarzenia, których był świadkiem lub o których słyszał, by objaśnić buddyjską teorię o "trzech odpłatach" za czyny (sambō, odpłata otrzymywana w tym życiu, w następnym i w kolejnym). Opowieści pochodzą z epok Dynastii Południowych i Północnych, Sui (jap. Zui) i Tang (jap. Tō).
Historia o dziewczynce najwyraźniej służy ilustracji zasady odpłaty za grzech sesshō (jap. zabijanie żywego) w tym życiu, aczkolwiek odpłatą tą dla grzesznika, który jest główną postacią tej opowieści, nie jest coś, co przydarza się jemu samemu, lecz ból, jaki odczuwa z powodu tego, co wydarzyło się jego córeczce. Jeśli by chcieć być konsekwentnym, to należało by zastanowić się nad tym, jakie przewinienia popełniła dziewczynka w swoim poprzednim życiu...

W Japonii pierwszy zbiór setsuwa powstał na początku dziewiątego wieku: było to Nihon ryōiki, w którym można znaleźć odniesienia do historii z Meihōki. Można też spotkać się z twierdzeniem, powtarzanym szczególnie przez dawniejszych badaczy, iż Nihon ryōiki są po prostu kalką Meihōki, co klasyk badań nad wielkiem zbiorem setsuwa, Konjaku monogatari, Haga Yaichi, ujmuje tak: "Stało się tak, iż na początku epoki Heian, w latach Enryaku (782-806) opowieści z Meihōki i Meihō shūiki w dokładnie tej samej postaci, a jedynie z nazwiskami osób i nazwami miejsc dostosowanymi do japońskich realiów, zostały zebrane w Nihon ryōiki" (Kōsei Konjaku monogatari, 1913 r.). Wystarczy jednak poczytać dokładniej oba zbiory, by zobaczyć, iż o niczym takim nie może być mowy, i nawet historie bezpośrednio zaczerpnięte do Ryōiki z Meihōki (a można ich naliczyć kilka w zbiorze 116 opowieści) są zmienione znacznie bardziej niż tylko na poziomie nazwisk i nazw miejscowości.


Opowieść pierwsza z trzeciego tomu Meihōki dziwnie przypomina mi pierwszy odcinek Dekalogu Kieślowskiego.

Meihōki, czyli Zapiski o tajemnej odpłacie
tom trzeci, opowieść pierwsza
Pod koniec panowania cesarza Kai z dynastii Sui pewien człowiek, Wang z Dai zhou, był dowódcą oddziału wojskowego i dlatego został wysłany wraz ze swoimi żołnierzami do Jing zhou, by strzec granic. Od dziecka lubił polowanie, jego zdobycze trudno byłoby zliczyć. Miał pięciu synów i ani jednej dziewczynki, lecz wreszcie urodziła sie, malutka i śliczna jak obrazek, tak że każdy, kto ją widział, zachwycał się nią i wszyscy ja rozpieszczali, a już rodzice świata poza nią nie widzieli. Kiedy mieli wrócić w rodzinne strony, wszyscy ludzie z wioski rywalizowali, kto piekniejsze ubranka dla malutkiej przyniesie.
Pewnego ranka, gdy dziewczynka miała już siedem lat, nagle zniknęła i nikt nie wiedział, gdzie też mogła pójść; spodziewano się, że w zabawie ukryła się gdzieś w pobliżu, lecz nigdzie nie można było jej znaleźć. Jej bracia wsiedli na konie i rozjechali się daleko, by wreszcie znaleźć ją o ponad trzydzieści mil od domu.
Siedziała w kępie ciernistych krzewów. Gdy jej bracia zaczęli się do niej zbliżać, przeraziła się, wyprysnęła spomiędzy cierni i znów uciekła daleko. I choć bracia dogonili ja konno, nie mogli nic zrobić, aż nareszcie otoczyli ją prowadząc dziesięć koni. Dziewczynka poruszała ustami, lecz dźwięki, jakie wydawała, były niczym kwilenie małego zajączka. Utulili ją i przynieśli do domu, całą w cierniach i ranach. Matka własnymi rękami wyrywała jej te ciernie, a kiedy skończyła, miała ich pełne dłonie.
Po miesiącu malutka umarła. Nic nie jadła przez ten czas i nikt nie rozumiał, co przez ten czas mowiła. Ojciec i matka w rozpaczy oddali cały dobytek, a potem już tylko umartwiali się i pościli. Historię tę opowiedział mi urzędnik z Dai zhou.

Powyższe tłumaczenie jest oparte na japońskim tłumaczeniu, zawartym w opracowanym przez Uchida Michio wydaniu Kōhon Meihōki, 1955.


(C) 2000 - 2005 Anna Zalewska
Ania